Təxminən 10 il qabaq ilk dəfə Yazıçılar Birliyində rastlaşdım onunla. Yadımdadır ki, atası şair Bilal Alarlı ilə birlikdə gəlmişdi. Faiq yenicə çapdan çıxmış kitabını bağışladı mənə. O vaxt Faiqin cəmi 20 yaşı olsa da, bu, onun sayca ikinci kitabı idi. Öyrəndim ki, yaradıcılığa hələ uşaqlıq yaşlarından elə uşaq şeirləri ilə başlayıb.

Kitabın adı ilk baxışdan diqqətimi çəkdi: "Yerişimdə yolların gözü var". Həmin an düşün­düm ki, bu ifadəni işlədən gənc yazarın şübhəsiz, intellekt səviyyəsi, duyumu, müşahidə qabiliyyəti geniş olmalıdır.

Çünki şair nə qədər müşahidə edərsə, yazdıqları bir o qədər səmimi, diyğulu alınar və sən qarşında əsl poeziyanı görərsən, hətta səsini eşidərsən. Zənnimdə yanılmamışdım. Doğrudan da, ədəbi mühitə çox istedadlı bir yazar gəlirdi. Sonralar Zaman dediklərimi təsdiq edəcəkdi.

İnsanı xoş günə, şad günə aparan yollardır. Bu yollardan biri də Tanrı yoludur. Haqq yoludur. Amma o qədər də asan deyil bu yollar, "enişi var, yoxuşu var"...

Haqq yolunun ağırlığını dərk edən gənc şair hələ o zaman "Bu yoldan keçəcək karvanım" -deyirdi. Böyük poeziyaya qədəm qoyan şairin ruhu da təptəzəydi, təravətliydi: Hələ yol gəlirdi Faiq. Bir çox çətinliklərlə, bədxahlarla, gözü götürməyən paxıllarla qarşılaşdı bu yolda. Bütün bunlara rəğmən Söz atını minib gəlirdi şair.

Enişdə yüyəni qırılan canım,

Yoxuşda qan-tərə batıb gəlirəm

Bu yoldan keçəcək karvanım mənim,

Sözün ovsarından tutub gəlirəm!

    Bəli, məhz Sözün! Böyük və qüdrətli Sözün. Aradan tam on il keçib. Və mən düşünürəm ki, Faiq bu müddət ərzində nəinki sözün ovsarından tutub, hətta onu özününkü edib. Dahi Füzuli deyirdi ki, söz nə dəyərdədisə, onu deyən adam da o dəyərdədi. Və heç şübhəsiz ki, “Qovuşma­q dan ötrü haqq-ədalətə, bir olan Allahdan söz də bəsimdi”- deyən Faiq Hüseynbəyli, Füzuli demişkən, yoxdan var olan Sözə çox böyük dəyər verir, ona hörmətlə yanaşır, sözün ağırlığını, məsuliyyətini dərk edir. Tam səmim deyim ki, hətta sözün obrazını yaradır:

Geyinib qara palto,

Bir az dizdən aşağı

Paltonun altından göy köynək,

Zolaqlı qalstuku

Sanki bir göy qurşağı.

Ayaqqabısı qara,

Kəməri qara...

Mənim ağzı qara sözüm...

Mən tribun adamı deyiləm,

Mən kölə də deyiləm ki, əyiləm.

Mən sadəcə bir dəliyəm.

Söz dəlisi .

(“Sözün obrazı” şeirindən)

Və yaxud:

Azadlıqdan dəm vururam,

Amma qəfəsdən yazıram.  (“Yeni nəfəslə yazıram” şeirindən)

     Tam səmimi deyim ki, bu şeirlər mənim çox xoşuma gəlir. Əvvəla, ruhuma, gözümə, könlümə yaxındır, ikincisi də, bu misralarda gənc şairin daxili azadlığını görürük. Əgər şair içdən azad deyilsə, onun yazdıqları da səmimi alınmayacaq! Mən bunu tam məsuliyyətlə deyirəm. Məgər bu gün ədəbi mühitdə yalnız öz şəxsi mənafeyini düşünərək "zəmanə"yə uyğun gah sağa, gah sola hərəkət edən "şair-yazıçı"larımız azdırmı? Faiqin bu ovqatda yazdığı "Saray şairi" şeirini qeyd etsəm, yerinə düşər. Heç şübhəsiz ki, belələri lap istedadlı olsa da, yaddaşlarda xalqın şairi kimi qala bilmirlər. Sabir demişkən, "çalxalandıqca zaman nehrə kimi, yağı yağ üstə çıxır, ayranı ayranlıq olur". Gəlin, hər şeyi Zamanın öz öhdəsinə buraxaq. Əsl şairin, yazıçının vicdanı həmişə oyaqdır. Faiq Hüseynbəyli kimi. Cəmiyyətdə, ümumən dünyada baş verən qlobal əyintilərə biganə vətəndaş həssaslığı ilə biganə qala bilmir şair. Əksər şeirlərində cavabsız suallar onu rahatsız edir:

Qısılmışam bir küncə,

Canımı sıxan nədir?

Varın varlısıyıq, yoxun yoxsulu,

Boğulur insanlıq nədən içimdə?

Bəlkə qəlbimiz gerçəkdən dənizə bənzəyir?

Bəs niyə mavi dalğaların qoynunda

yelləncəkdə yellənən arzularımız

dənizə sığmır?

      Minlərlə, milyonlarla yazarların illər, əsrlər boyu sorduğu və bu günəcən cavab tapa bilmədiyi cavabsız sorular. Şairin cəmiyyətə mesajı:

Ayaqqabısız ayağın kimdi?

Dərdlərinə dayağın kimdi?

Əcəl yuxusunu çəkən Vətən,

Yatanın kim, oyağın kimdi?

      Yenə də narahat şair qəlbi və suallar, suallar... Biz burada vətənpərvər bir şairin ürək döyüntülərini eşidir, qəlb sızıltılarını duyuruq.

Faiq vətənə hərbi borcunu Murovda çəkib. Düşmənlə üz-üzə, göz-gözə dayanıb. Torpaqlarımızın hələ də yağı tapdağı altında olması onu çox narahat edir, qəlbini göynədir, “Sözdü mənim Vətənim, indi o can üstədi” deyən şairin elinə, obasına böyük məhəbbətini görürük:

Haray, qisas deyən,

Tapdaq altda inləyən,

Özü öz içini yeyən

Vətən oy!...

       Zənnimcə, izahata ehtiyac yoxdur. Vətəni, Torpağı ürəkdən, içdən sevmək hər oğulun işi deyil. Vətənpərvərlik gərək insanın qanından, canından, genindən gələ. Və heç şübhəsiz ki, Cəlilabad torpağının havasını udub, suyunu içən şair üçün bu hisslər doğma ocağından qay­naqlanıb, boy atıb... Bu gün Cəlilabad torpağından neçə-neçə sənət, söz adamlarının yetişdiyi hamıya məlumdur. Faiq təkcə doğulduğu Alar kəndinin, atası söz adamı şair Bilal müəlimin deyil, bir elin, obanın üzünü ağ edir, yazdıqlarıyla sözün uca zirvəsində dayanır. Onun “Əsgər məktubları” silsiləsindən yazdığı şeirlər də çox səmimdir. Yolunu həsrətlə gözləyən könül həmdəminə xitabən yazır:

Bir payız gözlərin dolar,

Çiləyər sevinc yağışlarını

yanaqlarına.

Mən qayıdan gün qayıdar

Yolumuzu gözləyən

Torpaqlar da.

    Yenə də Torpaq, Vətən! Bunlar Faiqin şeirlərinin ayrılmaz parçasıdır, hətta mən deyərdim qanıdır, canıdır. Onun məhəbbət şeirlərində də biz Vətənə, Torpağa, elinə müqəddəs sevgisinin şahidi oluruq.

Bacarırsan sözümün şəklini çək,

Fotoaparatın boyanacaq qana.

Obyektinə düşməyəcək

Bu ürək, sığmır ki, Azərbaycana!

    Nə gözəl! Şair burada əsl obraz yaradır. Sözün və özünün obrazını. Tam mübaliğəsiz, ürəyi Vətənə sığmayan şair adlandırardım Faiqi. Faiqin yaradıcılığını ona görə sevirəm və bəyənirəm ki, o mənim ruhuma, yaradıcılığıma, gözümə, könlümə yaxın olan bir şairdir, söz adamıdır. İnsanların ürəyindəkilərini, demədiklərini və ya deyə bilmədiklərini deyir, qələmə alır şair. Düşünürəm ki, onun yaradıcılığı ilə tanış olanlar dediklərimi təsdiq edərlər.

Dünya bina olandan Xeyirlə Şər qoşa addımlayıb. Bu gün də elədir. Bəzi insanların riyakarlığı, vəfasızlığı şairi çox üzür:

Göz üstündə yer verdiyin

Gəlib çıxdı qaş üstünə.

Oturmağa yer tapmadı

Durub çıxdı baş üstünə. (“Baş üstünə” şeirindən)

     Adaşı olan istedadlı yazıçı-jurnalist Faiq Balabəyliyə xitabən yazır:

Həqiqətin özündən ağırdı

həqiqətin ağzına

basılan daş.

     Öz mənfəəti üçün başqalarını alçaldanlar, var-dövlət dəlisi olanlar... “Millət necə tarac olur-olsun”- deyib yalnız var-dövlət yığmaqla məşğul olanlar, haqq-ədalətdən uzaq düşüb Allahdan qorxmayanlar... Belələri azdırmı cəmiyyətdə?

Başbilənlər, başaparanlar

baş çəkə

ayaq qoya haqqın yoluna...

“Gəlimli-gedimli dünya, bir üzü ölümlü dünya” –deyirdi ulu Dədə Qorqud. Heç kəsə qalmayan dünya bədxahlara da qalmayacaq. Ona görə də, insanlar riyakarlıqdan, yalandan uzaq olub, Haqq yoluna qayıtmalıdırlar. Faiqin şeirlərindən çıxan ideya budur. Və onun bir çox şeirləri haqdan uzaq düşüb bu dünyanı özünə əbədi məskən sayanların üzünə dəyən bir şapalaqdı.

“Gəl birgə ölək hərdən...” Bu Faiqin 2011-ci ildə çap olunmuş kitabının adıdır:

Bir doğulduq: mən və qəm,

Əridim rəqəm-rəqəm.

Nə hasil var, nə də cəm,

Sevinci çıx kədərdən.

Fikir poladı əyər!..

Hərdən ölməyə dəyər!

Ölmək istəsən əgər,

Gəl birgə ölək hərdən...

    Gözəldir. Əsl poeziya nümunəsidir. Faiq Hüseybəylinin yaradıcılığnda diqqəti çəkən bir məqam da onun öz yolu, öz dəst-xətti, üslubu olmasıdır. Mən onun şeirlərində bir misra belə "işlənmiş söz" tapa bilmədim. Əslində, bu Faiqin böyük uğurudur.

Faiq sərbəst vəzndə gözəl şeirlər yazır, eyni zamanda təkrarsız qafiyələr, yeni ifadə deyimləri axtarışındadır.

Bu gün axşama qədər

Ürəyim döyünüb

Ayaqlarımın altında

Ritmi pozulmuş addım kimi.

Bir az üşütmüşəm,

bir az isitmişəm fikrimi...

Və yaxud:

Yenə sökülür içim

sözümün qəm sevdasına.

Diksinir düşüncələrim

yuxulu gecələrin

qarışıq röyasına...

      Əslində belə misralar bir şair istedadının səmimiyyətlə, intellekt düşüncə ilə birləşməsindən doğulur. Obrazın daxili-mənəvi, psixoloji aləmini açıb göstərir oxucuya. Şairlə oxucu arasında bir körpü əmələ gəlir-söz körpüsü. Düşünürəm ki, Faiq bu işin öhdəsindən uğurla gəlib.

O, qəzəl janrında da özünü sınayıb və bu çox uğurlu alınıb. Qəzəl yazmaq elə də asan deyil. Bu şairdən böyük məsuliyyət tələb edir. Faiq əruzun qaydalarına əməl edərək gözəl qəzəllər yaradaıb:

Yanıram hər gecə mən hicr ilə yardan aralı,

Yar da rişxəndlə deyir, öl bu nigardan aralı.

Yar elə çəkdi ki, dağ, tellərimə düşdü bir ağ.

Eybi yox, dağdısa, olmaz başı qardan aralı.

Dedim hansı diyara baş götürüm zülmündən,

Dedi, get gəz, qərib ol, ölmə diyardan aralı.

    Tam səmimi deyirəm, Faiqin bu qəzəli mənə ölməz ustadımız Əliağa Vahidin yaradıcılığını xatırtlatdı. Hər zaman klassiklərimizdən bəhrələnən gənc şair, ümid edirəm ki, qəzəl janrında yaradıcılığını davam etdirəcək. Çünki onun buna qabuiliyyəti, potensialı var.

Faiqin bir kitabının adı “Sabahın adamı” adlanır. O doğrudan da sabahın adamıdır. “Elə hey sınağa çəkdi bu həyat” – desə də, sabaha ümidlə baxır, ən qısa zamanda torpaqlarımıızın geri qaytarılacağına inanır. Vətənin sadiq əsgəri kimi özünü hər zaman döyüşə hazır hiss edir. Həm torpaq döyüşünə, həm də söz döyüşünə:

Yaraqlıdı-yasaqlıdı,

Yüz başlı, min ayaqlıdı.

Hər an savaşa bağlıdı,

Əlimdə bayraqdı söz!

Faiqə ailə xoşbəxtliyi, yeni yaradıcılıq uğurları diləməklə “hər zaman belə qal!”- deyirəm.

Südabə SƏRVİ (Prezident mükafatçısı)

---

 

Faiq Huseynbeyli

GƏLƏCƏYİN NAĞILI

 

Biri varmış, biri yox,

Adamlar bir yaşarmış.

Adamlar adam imiş –

Gözündə tir yaşarmış.

Çıxmış heçə həqiqət,

Bu da necə həqiqət?

Yerdə neçə həqiqət,

Göylərdə sirr yaşarmış.

İnsan imiş bənövşə...

Belə olub həmişə -

Çölündə sakit meşə,

İçində şir yaşarmış...

Qan iyi varmış daşda,

Kim uduzmuş savaşda?..

İlahi, bir yaddaşda,

Neçə fikir yaşarmış...

Dünya torpaq, su imiş,

Kimin arzusu imiş?

Yaşamaq da bu imiş,

Hərə bir cür yaşarmış.

 

QUŞLAR

 

Arzu kimi dəstə-dəstə,

Qanadlanır min həvəslə.

Tük ürpədən qəfil səsdən

Yuvadan perikir quşlar.

Müjdəsidi hər baharın,

Gülü təzə-tər baharın.

Durub bəxtəvər baharın

Həsrətini çəkir quşlar.

Şükr dedim xudasına,

Dözdüm eşqin cəfasına...

Şairlərin masasına,

Lələyini tökür quşlar.

 

MƏLƏKLƏRİ YANDIRIN

 

Lələklərdən qan damır,

Lələkləri yandırın.

Fizulinin eşqinə

Fələkləri yandırın.

Eşq ilə qanadlanın,

Uçun-uçun, şadlanın.

Məhəbbətdən odlanın,

Ürəkləri yandırın.

Mələyi dilləndirin,

Göydən yerə endirin.

Küləkləri söndürün,

Küləkləri yandırın...

Torpağın da, daşın da

Sevda var yaddaşında.

Boğulsun göz yaşında –

Mələkləri yandırın.

 

MƏNDƏ GÖRÜBLƏR SƏNİ

 

Kölgə tək bur-bucaqda,

Tində görüblər səni.

Məhəbbətdən, sevgidən

Gendə görüblər səni.

Tərk eləməz bu canı,

Xəyalların dumadı...

Duman alıb hər yanı,

Çəndə görüblər səni.

Simə düşməz hər avaz,

Payızı bu yaza yaz...

Saçlarımda bəmbəyaz,

Dəndə görüblər səni.

Dörd bir yanda görüblər,

Ruh tək canda görüblər...

Peşiman da görüblər,

Şən də görüblər səni.

Gözdən iraq məndədi,

Bu nur, çıraq məndədi.

Görüblər haqq məndədi,

Məndə görüblər səni.

 

QAÇIRAM

 

İşim başımdan aşır,

Baş götürüb qaçıram.

Başıma daş tökülür,

Daş götürüb qaçıram.

Bu nə günah, bu nə suç?

Qanadlan bir eşqə, uç...

Gözlərimdən bir ovuc,

Yaş götürüb qaçıram.

Oda tutdum fikrimi,

Sözlə çəkdim şəklimi.

Bu dünyadan yükümü,

Çaş götürüb qaçıram.

 

GƏLMİŞƏM

 

Görüşünə qəlbimi

Dağlamışam, gəlmişəm.

Dərdlərimdən bir buket,

Bağlamışam, gəlmişəm.

Ömrümü say, məhəbbət,

Məhəbbət, ay məhəbbət...

Sənə bir pay məhəbbət

Saxlamışam, gəlmişəm.

Hördüm eşqdən çələngi,

Mən düşkün, mən öləngi...

İçimdə şir-pələngi,

Oxlamışam, gəlmişəm.

Göz tökülüb yuxumdan,

Göy çəkilib yuxumdan.

Yer kimi öz oxumdan,

Laxlamışam, gəlmişəm.

Bu oda atma məni,

Belə yalvartma məni.

Bəsdir, ağlatma məni,

Ağlamışam, gəlmişəm...

 

DE Kİ...

 

De ki, nizamı yoxdu,

Həyat qırıq güzgüdü.

Güzgüdən mənə baxan

O "mən” niyə özgədi?

De ki, bu yük çox ağır,

Bu yük insanlıq deyil.

Kiçik-kiçik kədərlər,

Böyük insanlıq deyil.

De ki, sözə sığınıb

Yaşayır yerdə Faiq.

Səmaların dərdini

Daşıyır yerdə Faiq.

 

SU KİMİ DURULAN DÜNYA

 

Çıxar bir gün məhvərindən,

Dincələr yorulan dünya.

Səs ilə dağılar bir gün,

Söz ilə qurulan dünya.

Dəyişər öz nizamını,

Heyrətdə qoyar hamını.

Fizulinin, Nizaminin,

Eşqinə vurulan dünya.

Dil açar, torpaq dillənər,

Havalanar, hövüllənər.

Öz çirkabında lillənər,

Su kimi durulan dünya.

 

YAZMIŞAM

 

İçimdəki sevgini

Varaqlara yazmışam.

Ağacların dərdini

Yarpaqlara yazmışam.

Lal buraxın dərdimi,

Axın-axın dərdimi.

Mənə yaxın dərdimi

Uzaqlara yazmışam.

Gəzir şair sözləri,

Dərələri, düzləri...

Adımmları, izləri

Torpaqlara yazmışam.

Kəsmə haqqın önünü,

Çıxart sözün donunu.

Bu zülmətin sonunu,

Çıraqlara yazmışam.

 

VAXT TAPMIRAM

 

Bir az güldürün məni,

Gülməyə vaxt tapmıram.

Vurun öldürün məni,

Ölməyə vaxt tapmıram.

Kim qaldırar daşımı?

Təzələ yaddaşımı.

Gözümdən göz yaşımı,

Silməyə vaxt tapmıram.

Salma dilə ömrümü,

Vermə yelə ömrümü...

Kimsə ilə ömrümü

Bölməyə vaxt tapmıram.

Dözümə bax, dözümə,

Rəngi çıxıb sözümə.

Mən hələ də özümə,

Gəlməyə vaxt tapmıram.

 

NƏ İSTƏYİR?

 

Verdiyi nə, aldığı nə,

Fələk məndən nə istəyir?

Baxın, qələm çaldığı nə,

Mələk məndən nə istəyir?

Bu mənəm, aşkaram, nə sirr? –

Bir həsir, bir Məmmədnəsir...

İçimdə bir külək əsir,

Külək məndən nə istəyir?

Yazıb yazdığın qan ilə,

Əcəl gəlib fərman ilə.

Bu ruh ilə, bu can ilə,

Ürək məndən nə istəyir?

 

GƏLMƏDİ

 

Bu axşam da məni düşün,

Düşün ki, öldü, gəlmədi.

Ruhum eşqilə yüz kərə,

Öldü, dirildi, gəlmədi.

Ümidlər öldü, gözlədin,

Arzular soldu, gözlədin.

Günlər ay oldu, gözlədin,

Aylar il oldu, gəlmədi.

Getdi, öz ahını sevdi,

Bəlkə, günahını sevdi?

Yoxsa, Allahını sevdi?

Yoxsa, vuruldu, gəlmədi?

 

VURULMUŞAM SADƏCƏ

 

Demirəm ki, bezmişəm,

Yorulmuşam sadəcə.

Mən dərdimə yenidən

Vurulmuşam sadəcə.

Gəl ömrümə pay kimi,

Günəş kimi, ay kimi...

Axıb-axıb çay kimi

Durulmuşam sadəcə.

Dərd salıb iz içimdən,

Keçib dümdüz içimdən.

Həmişə öz içimdən

Qırılmışam sadəcə.

Kim nə deyər bu qəmə?

Qəmi qoymuşam dəmə.

Min ildi bir qələmə

Sarılmışam sadəcə.

 

GEDƏCƏKSƏN

 

Mələkləri göylərdən

Endirib gedəcəksən.

İçimdəki işığı

Söndürüb gedəcəksən.

Əriyib xoş söz kimi –

Şəkər kimi, duz kimi,

Zamanımı buz kimi

Dondurub gedəcəksən.

Vəfa, etibar hanı,

Oyada bu ilhamı?

Sənə olan inamı

Sındırıb gedəcəksən.

Kim çəkər ki, bu qəmi?

Qəm əzəldən beləmi?..

Gedişinlə aləmi

Yandırıb gedəcəksən.

 

DARIXMAQ BELƏ OLUR!

 

Uşaq baxır gözümdən,

Darıxmaq belə olur!

Kədər yağır üzümdən,

Darıxmaq belə olur!

Ömür sudur bir içim,

Haqdan gəlir bu seçim.

Yaman sıxılır içim,

Darıxmaq belə olur!

Ümidlər buza dönür,

Aya-ulduza dönür.

İnsan payıza dönür,

Darıxmaq belə olur!

İçimdə bir od yanır,

Od üstə od qalanır.

Adam içdən odlanır,

Darıxmaq belə olur!

Üşüyürəm dağ kimi,

Bir qara torpaq kimi...

Əsirəm yarpaq kimi,

Darıxmaq belə olur!

Həyatın hər vaxtında,

Axşamın şər vaxtında,

Tənhalığın taxtında,

Darıxmaq belə olur!

 

ÇOX ŞÜKÜR!

 

Ayağım var, əlim var,

Gözüm varsa, çox şükür!

Ürəkləri titrədən,

Sözüm varsa, çox şükür!

Savaba bax, savaba,

Yazılmadı kitaba.

Hər dərdə, hər əzaba,

Dözüm varsa, çox şükür!

Əsmə, qara ruzigar,

İçimdə min arzu var.

Yanmağımdan yadigar,

Közüm varsa, çox şükür!

Mən mən olum, sən sən ol,

"Kəs səsini, əbsəm ol”...

Allah yoludur bu yol,

İzim varsa, çox şükür!